سیستم فعال ساز رفتار افراد پیشرفت گرا

آشکار سازی بالاترین پتانسیل های درونی برای رسیدن به اهداف

انگیزه پیشرفت انگیزه‌ای درونی فوق العاده شگفت آور در برخی از افراد برای  رسیدن موفقیت آمیز به یک هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در یک کار است.

نیاز به پیشرفت باعث برانگیختگی حداکثری پتانسیل های درون و محرک قدرتمند برتری و تسلط جویی بر اهداف و رویدادها است . این ویژگی، افراد را برای جستجو کردن و دست یابی به عالی ترین موقعیت ها و هدف ها نیرومند و  با انگیزه ، سختکوش و مقاوم می کند  .

انگیزش پیشرفت جزو آن دسته از نیازهایی درونی است که پرورش آن می تواند موجب خودشکوفایی و آشکار شدن بالاترین معیارهای موفقیت جویی در فرد گردد. تبلور این نیاز در درون انسانها باعث می گردد طرز فکر، رفتار و دستاوردهای فردی و حرفه ای این افراد با سایر افراد عادی جامعه متفاوت شود . به عبارتی ساده تر ، کیفیت زندگی و رفتار و افکار این تیپ افراد با سایر افراد معمولی فرق می کند . دلایل علمی وجود دارد که نشان می دهد که میزان بهبود عملکرد فکری و رفتاری افراد در شرایط زندگی با زیاد یا کم شدن این نیاز درونی (نیاز به پیشرفت ) مرتبط است. به این صورت که، افراد با سطح کمِ نیاز به پیشرفت، دچار انواع لطمه های گوناگون در عملکرد در زمینه های رفتار های فردی ، اجتماعی و شغلی می شوند .

احساس برتری ، معیار مهم انگیزش پیشرفت است. فرد با معیار انگیزش پیشرفت بالا سیستم های شناختی و رفتاری خود را برای رویارویی با هر چالشی نیرومند می کند، عمدتاً به این علت که می داند عملکرد او در آینده ، ارزیابی معنی داری از احساس شایستگی به او خواهد داد.

واکنش های ادراکی این تیپ  از افراد با چالش های محیطی، با سایر  افراد عادی جامعه ، هنگام رو به رو شدن با رویدادهای سخت، تفاوت دارد. افراد دارای انگیزش زیاد به پیشرفت ، عموماً با هیجان های قوی گرایشی ، مانند احساس امید، غرور و انتظار موفقیت ، خوشبینی و احساس شایستگی به محیط پاسخ می دهند . افرادی که نیاز زیاد به پیشرفت دارند، در مقایسه با افراد دارای نیاز کم به پیشرفت ، بجای تکالیف و فعالیت های آسان، تکالیف و فعالیت های نسبتاً دشوار را انتخاب می کنند . آنها به جای اینکه از تکالیف و فعالیت های پیشرفتی طفره روند یا کلاً از آنها اجتناب کنند ، فوراً به این تکالیف و فعالیت ها می پردازند . آنها در تکالیف و فعالیت های نسبتاً دشوار ، تلاش بیشتری به خرج می دهند و عملکرد بهتری دارند زیرا احساس شایستگی رفتارآنها را نیرومند و هدایت می کند .  آنها در صورت رو به رو شدن با موانع یا شکست در تکالیف نسبتاً دشوار ، بیشتر استقامت می کنند  و به جای اینکه در صدد کمک گرفتن از دیگران برآیند یا از آنها توصیه بخواهند، مسئولیت موفقیت ها و شکست ها را می پذیرند.

تمایل به کسب بالاترین و بهترین ملاک با حداکثر توان و عملکرد در افراد با انگیزش پیشرفت، بالا است. نشانه بارز و مهم فرد با انگیزه پیشرفت بالا، علاقه مندی زیاد فرد به موقعیت های رقابتی است. این افراد در هنگام تصمیم بین دو تکلیف (آسان – نسبتاًدشوار) تکالیف نسبتاً دشوار را انتخاب می کنند ، چون حس رقابت و احساس شایستگی برتری و احساس نیرو ، برای این افراد از تکالیف و فعالیت های نسبتاً دشوار  به دست می آید. تکالیف آسان و تکراری ساده، در آنها حس خرسندی و رضایت ایجاد نمی کند. این افراد از کارهای تکراری و ابتدایی اجتناب می کنند- عکس افراد با انگیزش پیشرفت کم-  . افرادی که نیاز پیشرفت زیادی دارند در تکلیفی که به آنها گفته شده ” از نظر دشواری  نسبتاً سخت یا متوسط” است، بهتر از افرادی که نیاز پیشرفت کمی به پیشرفت دارند عمل می‌کنند. عملکرد در تکالیف نسبتا دشوار برای فرد با نیاز پیشرفت زیاد مشوق درونی و هیجان های مثبتی را فراهم می‌سازد که افراد با نیاز پیشرفت کم هرگز این تجارب مثبت را تجربه نمی‌کند. فرد با نیاز پیشرفت زیاد به دنبال چالش متوسط است زیرا این نوع چالش ها مهارت و توانایی وی را بهتر می‌آزماید. موفقیت در تکالیف و فعالیت ها ، این احساس را به افراد پیشرفت گرا می‌دهد که توانایی فرا رفتن از شرایط و رویدادها و محیط را دارد ، به همین دلیل گام های بعدی او برای کسب تجارب جدید، قوی و محکم تر از گذشته می شود؛ احساسی از توانایی و گسترش پیشرفت بیشتر، که اهمیت خاصی برای این افراد دارد. هرگز این احساس و تجارب بهینه هیجانی مثبت را نمی توان در افراد با نیاز کم به پیشرفت مشاهده کرد . واقعیت این است که افراد با نیاز کم به پیشرفت ، توجه ای به مهارت ها  و توانایی خود ندارند و نسبت به شایستگی پیشرفت خود بدبین ، دلسرد ، بی تفاوت و  بی انگیزه هستند. به همین دلیل ، بی دلیل نیست که افراد پیشرفت گرا به خاطر ویژگی انگیزشی نیرومندشان می توانند از تجارب شکست و حتی وجود موانع محیطی، نسبت به افراد عادی جامعه درس های جدید بگیرند و خلاقانه تر عمل کرده و به موقعیت های پیشرفت ساز بیشتری دسترسی یابند.

پایداری در افراد با انگیزش پیشرفت بالا

افراد با نیاز پیشرفت زیاد نه تنها تکالیف و فعالیت های نسبتا دشوار را ترجیح می‌دهند بلکه پایداری بیشتری نیز در این تکالیف دارند. تحقیقات زیادی وجود دارد که آشکار می کند افراد پیشرفت‌گرا هنگام رو به رو شدن با شکست در تکالیف دشوار در مقایسه با افراد نیاز به پیشرفت‌ کم، پایداری و استقامت زیادی نشان می‌دهند. افراد با نیاز پیشرفت زیاد عموماً در تکالیف دشوار استقامت بیشتری دارند و تا مدت زمان بیشتری به کار خود ادامه می‌دهند. این تیپ از افراد عاشق حرکت رو به جلو هستند به همین دلیل برگشت، انصراف و تردید به موفقیت در رفتار و افکار آنها آشکار نمی شود. در رفتار این افراد بهانه های محیطی برای نرسیدن به اهداف وجود ندارد و مسئولیت هر عمل و رفتاری را می پذیرند. ادراک و پیش بینی این افراد از وجود موانع و شکست ها به شکل موقعیت های دراز مدت نیست، چرا که آنها بر روی توانایی های خود اصرار بیشتری دارند و مطمئن هستند که توانایی جبران و کنار زدن سختی ها را در کوتاه مدت دارند . به این دلیل آنها همه شکست ها و موانع را زودگذر و موقتی برداشت می کنند، چرا که هیجان ها ، افکار و رفتار این افراد به شکلی مهندسی و برنامه ریزی شده که خود را سرسخت تر از هر مانع و شکستی می بینند.

 رفتارهای بازرگانی در افرادی با انگیزش پیشرفت بالا

مک کللند تحقیقات مفصلی روی انگیزش پیشرفت داشته است ارتباط نیرومندی را بین رفتارهای بازرگانی و انگیزش پیشرفت مشاهده کرد. وی دانشجویان را از نظر نیاز پیشرفت مورد بررسی قرار داد و انتخابهای شغلی آنها را ۱۴ سال بعد پی گیری نمود. هر یک از شغل های دانشجویان با عنوان بازرگانی دسته بندی شد. اکثر افرادی که که مشاغل بازرگانی داشتند در آزمون ۱۴ سال قبل خود انگیزش پیشرفت بالایی نشان داده بودند. به عبارتی ، دانشجویانی که در ۱۴ سال قبل، احساس نیاز پیشرفت بالا را نشان می دادند موفق به ساختن  موقعیت های شغلی خودساخته شدند.

ابراهیم علی عزیزی

مدرس روان شناسی انگیزش پیشرفت

پایه گذار مهندسی فکر پیشرفت گرا

منابع اقتباس:

انگیزش و هیجان – جان مارشال ریو

انگیزش و هیجان – رابرت فرانکن

نظریه های شخصیت – فیست